3 maja obchodzimy 230 rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Uchwalona 3 maja 1791 roku konstytucja była pierwszą ustawą zasadniczą regulującą ustrój prawny Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Powszechnie przyjmuje się, że Konstytucja 3 Maja była też pierwszą w Europie i drugą na świecie, po konstytucji amerykańskiej z 1787 r.
Konstytucja 3 Maja uchwalona została 3 maja 1791 roku. Regulowała ustrój prawny Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Likwidowała wady wcześniejszego systemu politycznego, takie jak instrukcje poselskie, konfederacje, polityczne zróżnicowanie mieszczan i szlachty, „liberum veto” i wolną elekcję.
Konstytucja wprowadziła trójpodział władzy. Władzę ustawodawczą stanowił dwuizbowy Sejm. Decyzje miały zapadać zwykłą większością głosów. Kadencja Sejmu trwała 2 lata, posiedzenia zwoływane były w razie potrzeby. Władzę wykonawczą przyznano królowi wraz z Radą, tzw. Strażą Praw, złożoną z prymasa i 5 ministrów: policji, pieczęci, interesów zagranicznych, wojny i skarbu.
Konstytucja 3 Maja miała być odpowiedzią na pogarszającą się sytuację wewnętrzną i międzynarodową Rzeczypospolitej Obojga Narodów, która jeszcze 150 lat wcześniej była jedną z największych potęg europejskich i największym krajem w Europie.
W 1791 roku wydarzenia na świecie stworzyły atmosferę sprzyjającą reformatorom. Sąsiedzi Polski byli zbyt zaangażowani w wojny i w rozwiązywanie wewnętrznych konfliktów, aby ingerować w Polsce. Największe możliwości reform otworzył Sejm Czteroletni obradujący w latach 1788 – 1792.
Zwolennicy Konstytucji, w obawie przed groźbą użycia siły przez Stronnictwo Moskiewskie, przyspieszyli termin obrad nad dokumentem o dwa dni, korzystając z faktu, że główni oponenci nie powrócili jeszcze z wielkanocnej przerwy świątecznej. Obrady i przyjęcie Konstytucji odbyło się w warunkach zamachu stanu. Wielu posłów przybyło wcześniej w tajemnicy, a miejsce obrad (Zamek Królewski w Warszawie) był strzeżony przez Gwardię Królewską i oddziały wojskowe pod dowództwem księcia Józefa Poniatowskiego. Projekt uchwalenia nowej ustawy wywołał żywe protesty opozycji sejmowej.
Konstytucja 3 Maja była pierwszą w Europie i drugą na świecie (po konstytucji amerykańskiej z 1787 r.) ustawą zasadniczą. Mamy więc jako Polacy olbrzymi powód do dumy.
Konstytucja obowiązywała tylko przez rok, zanim została obalona przez armię rosyjską wraz z konfederacją targowicką w wyniku przegranej wojny polsko-rosyjskiej w 1792 r.
Mimo rozbiorów, pamięć o konstytucji pomagała podtrzymywać polskie dążenia do niepodległości i stworzenia sprawiedliwego społeczeństwa. Konstytucję 3 Maja uznaje się za ukoronowanie wszystkiego co dobre i oświecone w polskiej historii i kulturze. Od czasu odzyskania niepodległości w 1918 roku Święto Konstytucji 3 maja było obchodzone jako najważniejsze święto państwowe w II Rzeczypospolitej.
Święto Konstytucji 3 Maja zostało zdelegalizowane przez hitlerowców i sowietów podczas okupacji Polski w czasie II wojny światowej, a w komunistycznej Polsce, zastąpione obchodami Święta 1 Maja. Od kwietnia 1990 r. Święto Konstytucji 3 Maja znów należy do uroczyście obchodzonych polskich świąt państwowych.